Het Romeinse Rijk is niet gevallen in 476, maar is verplaatst naar het oosten door keizer Constantijn in 330. De nieuwe hoofdstad, Constantinopel, werd het Nieuwe Rome genoemd, op de plek waar Byzantion (Latijn: Byzantium) lag. Terwijl het westen zich opwierp als opvolger van het west-romeinse rijk, bleef in het oosten het oost-romeinse rijk bijna 1000 jaar bestaan. Waarom is dat zo onbekend in het westen? En waarom verdedigt Poetin deze traditie?
In het boek “Byzantium. het verrassende leven van een middeleeuws rijk” van Judith Herrin wordt niet alleen ingegaan op de reeks van 90 keizers en ± 1125 patriachen van het rijk. Vooral de stereotypen, die nog steeds bestaan (complexiteit, hypcrisie, ondoorgrondelijkheid en weelde) worden in dit boek ontkracht. De relatie van het westen met dit grote, indrukwekkende Byzantium, was soms hechter dan wij leerden op school ( zie de vele consilies oa) maar ook heel lang beheerst door afgunst en koppigheid. Het westen bleef vasthouden aan unieke positie van de paus van Rome, als plaatsvervanger van Jesus Christus. In het oosten werden de vijf bisschoppen, van Alexandrië, Antiochië, Rome, Constantinopel en Jeruzalem als gelijkwaardige patriachen gezien.
De kruistochten, en vooral de inname en plundering van Constantinopel in 1204 door westerse kruisvaarders, hebben een grote bres geslagen in het vertrouwen tussen oost en west. Het oostromeinse rijk heeft daarvoor al op het noorden gericht. In 988 werd Vladimir de Grote gedoopt in Kiev.
Later, na de val van Constantinopel in 1453, heeft vooral Rusland de rol van opvolger van het oostromeinse rijk op zich genomen. En in die lijn kunnen we ook de instemming met de oorlog door de Patriach van Moskou, Kirill plaatsen (link).
Het boek “Byzantium. het verrassende leven van een middeleeuws rijk” van Judith Herrin is de moeite om inzicht te krijgen in dit belangrijke deel van onze geschiedenis.